این روزا تصاویر ساخته‌شده با هوش مصنوعی همه‌جا پیدا می‌شن؛ از پست‌های شبکه‌های اجتماعی گرفته تا تبلیغ‌های آنلاین و حتی گاهی اخبار. یه نگاه به این تصاویر بندازید، گاهی انقدر واقعی به نظر میان که آدم فکر می‌کنه یه عکاس حرفه‌ای پشتشه! ولی یه سری نشانه‌های ریز و درشت هستن که نشون می‌دن این تصویر از یه برنامه‌ی هوش مصنوعی اومده، نه از دوربین یه آدم واقعی. تو این مقاله با مجله اورجیلند، 11 تا از این نشانه‌ها رو با هم مرور می‌کنیم تا راحت‌تر بتونید تصاویر واقعی رو از جعلی تشخیص بدید. اینجوری می‌تونید گول تصاویر فریبنده رو نخورید و تو دنیای پر از اطلاعات جورواجور، یه قدم جلوتر باشید.

1- چشم‌ هایی که انسانی به نظر نمی‌رسن

اگه یه وقت یه پرتره یا عکسی از یه آدم دیدید که یه جای کارش می‌لنگه، معمولاً چشم‌ها لو می‌دن که یه چیزی درست نیست. هوش مصنوعی می‌تونه تصاویر خیره‌کننده‌ای درست کنه، ولی وقتی نوبت به چشم‌ها می‌رسه، انگار کم میاره. چشم‌هایی که هوش مصنوعی می‌سازه، اغلب یه جورایی خالی، بی‌روح یا حتی ترسناک به نظر می‌رسن. انگار هیچ احساسی توشون نیست.

مثلاً ممکنه مردمک چشم‌ها درست تو یه خط نباشن، یا یکی از عنبیه‌ها بزرگ‌تر از اون یکی باشه. گاهی هم نگاهشون عمق نداره، انگار فقط دو تا دایره رنگی‌ان که وسط صورت جاگذاری شدن. این بی‌روح بودن باعث می‌شه که تصویر یه حس غریب و غیرطبیعی بده. شاید اولش نفهمید چرا، ولی یه نگاه دقیق به چشم‌ها کافیه تا بگید: «این که واقعی نیست!»

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی هنوز نمی‌تونه اون ظرافت‌های احساسی و جزئیات ریز چشم‌های واقعی رو خوب تقلید کنه. مثلاً تو چشم‌های یه آدم واقعی، نور و سایه، حالت پلک‌ها و حتی یه برق کوچیک نشون‌دهنده زندگی و احساسه. اما تو تصاویر هوش مصنوعی، این جزئیات معمولاً گم می‌شن و نتیجه‌ش می‌شه یه نگاه بی‌جان که حس اعتماد رو از بین می‌بره.

2- لوگوها یا برندهای درهم‌ریخته

یکی دیگه از نشانه‌های واضح تصاویر هوش مصنوعی، لوگوها و برندهای عجیب و غریبیه که توشون پیدا می‌شه. مثلاً ممکنه یه لوگوی نایک ببینید که انگار یه جورایی کج و کوله شده یا با یه برند دیگه قاطی شده. یا شاید یه سری نماد ببینید که شبیه لوگوهای معروفن، ولی وقتی دقیق می‌شید، می‌بینید همچین چیزی تو دنیای واقعی وجود نداره!

این مشکل به این برمی‌گرده که هوش مصنوعی نمی‌تونه معنی و مفهوم برندها رو درست درک کنه. مثلاً جزئیات ریز لوگوها، مثل نوع فونت، فاصله بین حروف یا شکل دقیق یه نماد، معمولاً تو تصاویر هوش مصنوعی به هم می‌ریزه. اینجور وقتا اگه یه کم با برندها آشنا باشید، سریع می‌تونید تشخیص بدید که یه جای کار ایراد داره.

چطور بفهمیم؟
کافیه به جزئیات دقت کنید. مثلاً اگه تو یه تصویر تبلیغاتی، لوگوی یه برند معروف یه کم زیادی کشیده یا تغییر شکل داده، یا حروفش انگار از چند فونت مختلف قاطی شدن، احتمالاً کار هوش مصنوعیه. این مشکل مخصوصاً وقتی معلومه که هوش مصنوعی سعی می‌کنه چند تا لوگو رو باهم قاطی کنه و یه چیز عجیب تحویل بده.

3- انعکاس‌هایی که امکان نداره واقعی باشن

آینه‌ها، آب، یا هر سطح براقی مثل شیشه، خیلی راحت می‌تونن ضعف‌های هوش مصنوعی رو لو بدن. تو تصاویر ساخته‌شده با هوش مصنوعی، گاهی انعکاس‌ها کلاً غیبشون می‌زنه، یا اگه باشن، پر از چیزای عجیب و غریبن که با خود تصویر جور درنمیان.

مثلاً ممکنه تو انعکاس یه آینه، یه دست یا شیء اضافه ببینید که تو تصویر اصلی اصلاً نیست. یا تو موارد عجیب‌تر، انگار انعکاس از آینه زده بیرون و شده بخشی از دنیای اطراف! اینجور تصاویر انگار یه صحنه از فیلمای ترسناک قدیمی‌ان که آدمو یه کم می‌ترسونن.

چون دنیای واقعی از قوانین فیزیک و نور پیروی می‌کنه، انعکاس‌ها همیشه باید منطقی باشن. ولی هوش مصنوعی این قوانین رو خوب بلد نیست. هرچی سطوح براق تو تصویر بیشتر باشه، احتمال اینکه این خطاها خودشونو نشون بدن هم بیشتره.

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی هنوز نمی‌تونه رفتار نور و انعکاس رو مثل دنیای واقعی شبیه‌سازی کنه. فقط سعی می‌کنه با حدس و گمان، چیزی شبیه انعکاس درست کنه، ولی معمولاً یه جای کار می‌لنگه.

4- معماری که هیچ منطقی پشتش نیست

هوش مصنوعی شاید بتونه سبک معماری رو تقلید کنه، ولی وقتی نوبت به ساختار و منطق می‌رسه، حسابی به مشکل می‌خوره. اگه به ساختمان‌ها تو تصاویر هوش مصنوعی دقیق بشید، یه سری چیزا می‌بینید که نه از نظر مهندسی معنی می‌دن، نه از نظر فیزیکی ممکنن.

مثلاً ممکنه یه پلکان ببینید که مستقیم می‌ره تو دیوار! یا درهایی که وسط هوا معلقن و هیچ راهی برای رسیدن بهشون نیست. پنجره‌ها گاهی انگار یکی اونا رو کپی-پیست کرده و به‌هم چسبونده، بدون اینکه فاصله‌شون منطقی باشه. سقف‌ها ممکنه با زاویه‌های عجیب به‌هم بخورن، یا ستون‌ها یهو غیبشون بزنه و انگار تو هوا معلق باشن.

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی چیزی از مهندسی یا جاذبه سرش نمی‌شه. فقط بر اساس الگوهای بصری که دیده، یه چیزی شبیه به ساختمان درست می‌کنه. ولی وقتی دقیق بشید، می‌بینید اینا فقط یه نمای ظاهری‌ان و زیرش هیچ منطقی نیست.

5- پس‌زمینه‌های غیرمنطقی

یه نگاه اول به یه تصویر هوش مصنوعی بندازید، شاید همه‌چیز تو قسمت جلوی تصویر (فورگراند) حسابی واقعی به نظر بیاد. ولی وقتی چشم‌تون به پس‌زمینه می‌افته، یهو یه چیزایی می‌بینید که مغزتون هنگ می‌کنه!

مثلاً ممکنه یه درخت ببینید که انگار از وسط پشت‌بوم یه خونه سبز شده. یا آدمایی که یه کم بالای زمین معلقن، انگار جاذبه براشون کار نمی‌کنه! حتی شاید برج ایفل رو وسط پارکینگ یه محله معمولی ببینید. گاهی آدما انگار با اشیاء قاطی شدن، مثلاً نصفه‌شون تو دیوار یا ماشین غرق شده، مثل یه باگ توی بازی کامپیوتری.

یه وقتایی هم مقیاس اشیا به‌هم می‌ریزه: مثلاً یه گربه اندازه یه صندوق پست، یا یه تیر چراغ‌برق که فقط تا سر آدم قد داره! گاهی هم یه سری لکه‌ها یا بافت‌های عجیب تو پس‌زمینه می‌بینید که معلوم نیست چی‌ان و اصلاً تو دنیای واقعی وجود ندارن.

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی می‌تونه جزئیات رو تقلید کنه، ولی نمی‌فهمه این جزئیات کجا باید باشن. حتی بهترین مدل‌های هوش مصنوعی هم گاهی تو ساختن پس‌زمینه منطقی کم میارن. نتیجه‌ش می‌شه یه صحنه که اگه خیلی با دقت نگاه نکنید، شاید واقعی به نظر بیاد، ولی یه کم زوم کنید، همه‌چیز به‌هم می‌ریزه.

6- آدم‌های تار و عجیب تو پس‌زمینه

یه نکته دیگه که تصاویر هوش مصنوعی رو لو می‌ده، آدمایی هستن که تو پس‌زمینه تصویرن. این آدما معمولاً برای هوش مصنوعی اهمیت زیادی ندارن، واسه همین اغلب تار، نصفه‌نیمه یا تو حالت‌های غیرممکن دیده می‌شن.

مثلاً ممکنه صورتشون انگار ذوب شده باشه، یا اصلاً ویژگی‌های صورتشون معلوم نباشه. گاهی دست و پاشون به شکل عجیبی به‌هم گره خورده، یا سرشون یه کم از گردن فاصله داره، انگار درست سر جاش نیست. تو صحنه‌های شلوغ، شاید چند تا آدم با صورت‌های تکراری ببینید، یا مدل موهاشون انگار کپی شده. حتی ممکنه همه‌شون لباسای خیلی شبیه به‌هم بپوشن، انگار یکی اونا رو کپی-پیست کرده!

چرا این اتفاق می‌افته؟
برای هوش مصنوعی، آدمای پس‌زمینه انگار یه جور پرکننده‌ان، نه شخصیت‌های اصلی. واسه همین، این آدما مثل سایه‌های عجیب و غریب به نظر می‌رسن که نشون می‌دن تصویر واقعی نیست. مهم نیست پیش‌زمینه چقدر تیز و خوشگله، این آدمای تار و درهم تو پس‌زمینه داد می‌زنن که تصویر کار دست هوش مصنوعیه.

7- پوستی که زیادی صافه!

تو تصاویر ساخته‌شده با هوش مصنوعی، آدما گاهی پوستی دارن که انگار با فتوشاپ حسابی صاف و صوفش کردن! این مشکل از این میاد که هوش مصنوعی عاشق صاف کردن سطحه و زیاد با بافت واقعی پوست حال نمی‌کنه.

منافذ پوست غیبشون می‌زنه. چین و چروک، کک و مک یا جای زخم کلاً محو می‌شن. نتیجه‌ش می‌شه یه پوست براق و مومی که هیچ شباهتی به پوست واقعی آدما نداره. این صاف بودن گاهی فقط به صورت محدود نمی‌شه؛ گردن، دست‌ها و حتی لباس‌ها هم انگار زیادی لطیف و پلاستیکی شدن. انگار یکی یه فیلتر اینستاگرامی روشون کشیده!

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی، مخصوصاً مدل‌های قدیمی‌تر، برای اینکه تصویر تمیز به نظر بیاد، جزئیات ریز پوست رو حذف می‌کنه. ولی این کار باعث می‌شه آدما تو تصویر انگار عروسکای پلاستیکی باشن. البته مدل‌های جدیدتر، مثل GPT-4o، دارن بهتر عمل می‌کنن و پوست واقعی‌تری تولید می‌کنن، ولی هنوزم خیلی از ابزارهای هوش مصنوعی این مشکل رو دارن.

8- دست‌هایی که با آناتومی بدن جور درنمیان

یکی از واضح‌ترین نشانه‌های تصاویر هوش مصنوعی، دست‌های عجیب و غریبه. هوش مصنوعی هنوز تو ساختن دست‌های طبیعی مشکل داره و هرچند مدل‌های جدیدتر پیشرفت کردن، ولی دست‌های غیرعادی هنوزم یه نشونه روشنن.

مثلاً ممکنه انگشت‌های اضافی ببینید، یا انگشتایی که به‌هم چسبیدن یا به شکل غیرطبیعی خم شدن. گاهی انگشتا از جای عجیبی، مثل وسط کف دست، درمیان. شست‌ها هم معمولاً مشکل‌دارن؛ اگه دقیق بشید، احتمالاً یه چیز غیرعادی توشون پیدا می‌کنید. حتی ممکنه کل دست از نظر اندازه یا زاویه با بقیه بدن متناسب نباشه، مثلاً زیادی بزرگ یا کوچیک باشه.

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی درک درستی از آناتومی بدن انسان نداره و دست‌ها، با جزئیات پیچیده‌شون مثل مفصل‌ها و زاویه‌ها، براش چالش‌برانگیزن. به همین خاطر، نتیجه اغلب یه دست درهم‌برهم و غیرطبیعیه.

9- متن‌های درهم و غیرخوانا

یکی از ضعف‌های بارز تصاویر ساخته‌شده با هوش مصنوعی، متن‌هاییه که توشون دیده می‌شه. اگه تو یه تصویر تابلوی خیابون، برچسب محصول یا هر چیزی که نیاز به متن داره ببینید، معمولاً با حروف و کلمات به‌هم‌ریخته و غیرخوانا روبه‌رو می‌شید که هیچ معنی‌ای ندارن.

هوش مصنوعی روی داده‌های بصری آموزش دیده، نه درک زبان. به همین دلیل، اغلب شکل‌هایی شبیه حروف تولید می‌کنه که در نگاه اول انگار متنن، ولی وقتی دقیق‌تر نگاه کنید، نمی‌شه خوندشون. حتی اگه کلمه‌ای اولش آشنا به نظر بیاد، با یه نگاه نزدیک‌تر متوجه خطوط اضافی، فونت‌های ناهماهنگ یا فاصله‌های غیرمنطقی می‌شید.

البته بعضی مدل‌های پیشرفته‌تر، مثل GPT-4o، می‌تونن متن‌های خواناتری تولید کنن، ولی حتی تو این موارد هم گاهی خطاهای کوچیکی دیده می‌شه. مثلاً تو یه تصویر از یه کیبورد که با این مدل ساخته شده، ممکنه حروف و اشکال تصادفی روی کلیدها ببینید.

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی چون زبان رو مثل انسان درک نمی‌کنه، فقط ظاهر متن رو تقلید می‌کنه. این باعث می‌شه متن‌ها غیرخوانا باشن و تصویر سریع لو بره.

10- منابع نوری ناسازگار

نورپردازی نادرست یکی دیگه از نشانه‌هاییه که تصاویر هوش مصنوعی رو لو می‌ده. ممکنه سایه‌ها به جهت‌های مختلفی کشیده شده باشن، یا مثلاً نور روی یه نفر از سمت چپ بتابه، ولی سایه‌ش هم به همون سمت بیفته، که از نظر فیزیکی درست نیست. گاهی سایه‌ها بیش از حد نرم، بیش از حد تیز یا حتی کاملاً غایبن.

شاید همه متخصص نورپردازی نباشن، ولی به‌طور غریزی می‌دونید نور و سایه باید چطور با هم جور دربیان. وقتی هوش مصنوعی این هماهنگی رو به‌هم می‌زنه، تصویر یه حس غیرطبیعی می‌ده، حتی اگه دقیق نفهمید چرا.

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی نمی‌تونه قوانین فیزیکی نور و سایه رو به‌خوبی شبیه‌سازی کنه. فقط بر اساس الگوهای بصری که دیده، چیزی شبیه نورپردازی درست می‌کنه، ولی اغلب ناهماهنگی‌هایی توش پیدا می‌شه.

11- جواهراتی که با قوانین فیزیک جور درنمیان

هوش مصنوعی وقتی نوبت به نمایش جواهرات و اکسسوری‌ها می‌رسه، معمولاً خطاهای واضحی نشون می‌ده. مثلاً ممکنه گوشواره‌هایی ببینید که با هم نمی‌خونن، گردنبندهایی که انگار تو پوست فرو رفتن، یا عینکی که انگار بالای گوش شناوره. این خطاها نشونه‌های روشنی از تصاویر هوش مصنوعی‌ان.

اگه روی این جزئیات دقیق بشید، اغلب چیزهایی می‌بینید که از نظر منطقی درست نیستن. مثلاً یه گردنبند بلند ممکنه روی سینه آویزون باشه، ولی هیچ اثری ازش دور گردن یا شونه‌ها نباشه. سایه‌ای که این جواهرات می‌ندازن هم گاهی غایبه یا با جهت نور اصلی هماهنگ نیست.

چرا این اتفاق می‌افته؟
هوش مصنوعی نمی‌تونه تعامل درست جواهرات با بدن انسان رو شبیه‌سازی کنه. به همین دلیل، این اشیا اغلب انگار از قوانین فیزیک پیروی نمی‌کنن و غیرطبیعی به نظر می‌رسن.

کلام آخر

تصاویر ساخته‌شده با هوش مصنوعی این روزا همه‌جا پیدا می‌شن و گاهی انقدر واقعی به نظر میان که تشخیصشون سخت می‌شه. ولی با دونستن این 11 نشونه – از چشم‌های بی‌روح و دست‌های عجیب گرفته تا متن‌های غیرخوانا و نورپردازی ناهماهنگ – می‌تونید راحت‌تر بفهمید یه تصویر واقعیه یا نه. کافی‌یه یه کم دقیق بشید، به جزئیات نگاه کنید و به حس غریزیتون اعتماد کنید. هوش مصنوعی داره روزبه‌روز بهتر می‌شه، ولی هنوزم نمی‌تونه دنیای واقعی رو کامل تقلید کنه. پس دفعه بعد که یه عکس خیلی عالی تو اینترنت دیدید، قبل از اینکه باور کنید یا به اشتراک بذارید، یه لحظه صبر کنید و این نکات رو چک کنید. اینجوری یه قدم جلوترید!